We moeten “back to basic” in hypotheekland. Althans, als
het aan de Rabobank ligt. Bestuursvoorzitter Piet Moerland zou het
liefst alle ingewikkelde hypotheekproducten bij het grof vuil zetten en
alleen nog maar eenvoudige hypotheken afsluiten waarop volledig wordt
afgelost zoals de annuïteitenhypotheek.
Waarom wil Rabobank dit? Het officiële argument van Moerland luidt dat er een
soort uitruil moet komen om de hypotheekmarkt weer in beweging te brengen.
Met starters op de woningmarkt als vliegwiel.
Strenge leenregels
Banken zitten in hun maag met de nieuwe, strengere regels voor het
verstrekken van hypotheken, die per 1 augustus van kracht worden.
Zo mogen banken bij hoogopgeleide starters geen rekening meer houden met een
verwachte stijging van het loon, wanneer ze een hypotheek willen geven.
Gevolg van die strengere regels ten aanzien van overcreditering is dat
starters nog heel moeilijk aan een hypotheek kunnen komen.
Wanneer je als starter geen hypotheek kunt krijgen, kun je geen huis kopen. En
omdat de starters wegblijven van de huizenmarkt, raken mensen die hun huis
willen verkopen om een ander exemplaar te betrekken, hun stulpje aan de
straatstenen niet kwijt. Het resultaat kan niemand zijn ontgaan: de
huizenmarkt zit op slot.
Uitruil
Voorstel van Moerland is dat banken zullen waken voor overkreditering door
alleen nog hypotheken te verstrekken waarop meteen wordt afgelost.
Tenminste, als toezichthouder AFM wat soepeler wordt ten aanzien van de
leencriteria.
Zo hopen de banken wat meer ruimte te krijgen om starters aan een hypotheek te
krijgen en de woningmarkt open te breken. Het is hierom waarschijnlijk dat
Moerland zijn voorstel vooraf met zijn collega's heeft besproken en
gezamenlijk op wil trekken. En ja hoor, al snel nadat Moerland zijn voorstel
deed, reageerden ING en ABN positief.
Minder lucratief
Het plan van Rabobank roept echter wel de nodige vragen op. Als je juist meer
starters aan een hypotheek wilt helpen, waarom ga je dan als bank vrijwillig
strenger zijn bij het soort hypotheek dat je verstrekt?
In eerste instantie zou je denken dat de banken zichzelf in de voet schieten
met het voorstel om voortaan alleen nog maar hypotheken te verstrekken die
volledig afgelost worden. Het is immers geen geheim dat de kosten die banken
rekenen voor bijvoorbeeld spaarhypotheken, hoger zijn dan die bij
annuïteitenhypotheken.
Moerland stuurt dus, omwille van het aanjagen van het volume op de
startersmarkt, aan op verbreiding van hypotheekvormen waaraan banken minder
geld verdienen. Dat wringt.
Hypotheekrenteaftrek
Er ontbreekt echter nog iets in de argumentatie van Rabobank: het H-woord.
Hiervoor moeten we even in de techniek duiken.
Wanneer je aflost op je hypotheek, zoals bij een annuïteitenhypotheek, word je
totale hypotheekschuld kleiner. Bij een gelijkblijvend rentepercentage
betaal je, na aflossing, steeds minder hypotheekrente die je kunt aftrekken
voor de belasting.
Omgekeerd is het zo dat als je de maximale rente betaalt tijdens de looptijd
van de hypotheek, en na afloop aflost, het fiscale voordeel van de
hypotheekrenteaftrek optimaal is. Juist hierdoor zijn allerlei
hypotheekvormen waarbij je niet, of zo min mogelijk van je schuld afbetaalt,
razend populair geworden.
Kredietcrisis
In de nasleep van de kredietcrisis is iedereen het er inmiddels wel over eens
dat de hoogtijdagen van de aflossingsvrije hypotheek voorbij zijn. Een van
de risico's van deze hypotheekvorm is dat huiseigenaren met een restschuld
blijven zitten.
Het kabinet Rutte heeft vooralsnog een veto uitgesproken over beperking van de
hypotheekrente-aftrek, waarmee je aflossen tijdens de looptijd automatisch
aantrekkelijker zou maken.
Dit onderwerp zal echter op enig moment wel weer aan de orde komen.
Economische experts in binnen- en buitenland pleiten al jaren voor beperking
van de hypotheekrenteaftrek, als onderdeel van een pakket om de Nederlandse
huizenmarkt beter te laten werken. Dit levert de schatkist veel geld op, dat
weer ingezet kan worden om bijvoorbeeld de overdrachtsbelasting af te
schaffen.
Als banken zelf alvast beginnen met een overstap naar hypotheekvormen waarbij
meteen wordt afgelost, wordt aanpak van de hypotheekrenteaftrek een stuk
behapbaarder.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl